©eBikr.com 2555 สงวนสิทธิ์สำหรับการศึกษาเท่านั้นห้ามนำไปเผยแพร่เชิงการค้าโดยไม่ได้รับอนุญาต 

แบตเตอร์รี่เป็นหัวใจของจักรยานไฟฟ้า แบตเตอร์รี่มีหลายประเภท ประสิทธิภาพ คุณภาพ ความเชื่อถือได้ และราคาที่แตกต่างกัน บทความนี้เป็นข้อมูลสำหรับผู้ใช้จักรยานไฟฟ้าและการเลือกใช้แบตเตอร์รี่ที่เหมาะสม

 

แรงดันไฟฟ้า (Voltage) เขียนสั้นๆว่า V

แบตเตอร์รี่ประกอบด้วยเซลแบตเตอร์รี่หลายๆเซลต่อเข้าด้วยกัน แต่ละเซลมีแรงดันไฟฟ้าคงที่และแรงดันไฟฟ้าขึ้นกับส่วนประกอบของสารเคมี เช่น เซลแบบ NiCad/NiMH มีแรงดันไฟฟ้า 1.2 โวลท์ (V), เซลแบบตะกั่วกรดมีแรงดันประมาณ 1.2 V เซลแบบลิเทียมมีแรงดัน 3.7V จักรยานไฟฟ้าและสกู๊ดเตอร์ทั่วไปใช้แรงดันแบตเตอร์รี่ประมาณ 24, 36, 48 V โดยประกอบด้วยเซลหลายๆเซลต่ออนุกรมกัน ตัวอย่างแบตเตอร์รี่ขนาด 36V จะประกอบด้วย เซลลิเทียมจำนวน 10 เซล เซลแบบตะกั่วกระจำนวน 18 เซล และเซลแบบ NiMH จำนวน 30 เซล

 

แอมป์อาวว์ (Amp Hour) เขียนสั้นๆว่า AH

เมื่อคุณใช้แบตเตอร์รี่ไปเรื่อยๆ กระแสไฟฟ้าจะถูกดึงออกไปจากแบตเตอร์รี่ แรงดันจะลดลงอย่างช้าๆจนแรงดันคงที่และแรงดันจะลดลงอย่างฮวบฮาบ ระยะเวลาที่แรงดันสามารถใช้งานสุดท้ายขึ้นอยู่กับความจุของแบตเตอร์รี่ มีหน่วยเป็น แอมแปร์-ชั่วโมง (AH) ถ้าแบตเตอร์รี่มีความจุ 1 AH หมายความว่าแบตเตอร์รี่สามารถจ่ายกระแสได้ 1 แอมแปร์ต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 1 ชั่วโมง แบตเตอร์รี่จักรยานไฟฟ้าส่วนใหญ่จะเป็น 10AH ถ้ามอเตอร์ของจักรยานกินกระแส 15 A ก็จะใช้ได้นานประมาณ 40 นาที

ขนาดและราคาเป็นสัดส่วนกับความจุของแบตเตอร์รี่ (AH) เช่น ถ้าต้องการความจุเพิ่มขึ้นสองเท่า ราคา น้ำหนัก ขนาด ราคา ก็เพิ่มขึ้นสองเท่าเช่นกัน น้ำหนักจะแตกต่างกันเล็กน้อยตามความหนาแน่นการบรรจุ (packing density) และกระบวนการผลิต แต่ปกติแล้วจะใกล้เคียงกัน อาทิเช่น แบตเตอร์รี่แบบ “AA” ชนิด NiMH มีขนาด 2AH, แบตเตอร์รี่แบบ “C” มีขนาด 4AH, แบตเตอร์รี่แบบ “D” มีขนาด 8 AH, แบตเตอร์รี่แบบ “F” มีขนาด 12-13AH, และ แบตเตอร์รี่แบบ “DD” มีขนาด 18-19 AH

 

วัตต์อาวว์ (Watt Hour) เขียนสั้นๆว่า WH

การเปรียบเทียบประสิทธิภาพของแบตเตอร์รี่ไม่ใช่แค่แอมป์อาวว์ แต่เรายังต้องพิจารณาพลังงานไฟฟ้าที่สะสมในแบตเตอร์รี่ เรียกว่า วัตต์อาวว์ หนึ่งพันวัตต์อาวว์สามารถเขียนได้เป็น 1000WH หรือ 1KWH วัตต์อาวว์คำนวณได้จาก AH คูณด้วยแรงดันไฟฟ้าของแบตเตอร์รี่ ถ้าแรงดันสูงขึ้นก็จะใช้กระแสน้อยลง ทำให้จักรยานไฟฟ้าที่ใช้แรงดันสูงจะไปได้ไกลกว่าจักรยานไฟฟ้าที่ใช้แรงดันต่ำ สมมุติแบตเตอร์รี่มีขนาด 24 V 8AH สามารถจ่ายกำลังได้ 192 WH ถ้าแบตเตอร์รี่มีขนาด 48V 4 AH สามารถจ่ายกำลังได้ 192 WH เช่นกัน ถ้านำแบตเตอร์รี่ทั้งสองก้อนมาใช้งาน (24 V 8AH  และ 48V 4 AH ) มีคุณลักษณะทางเคมีที่เหมือนกัน น้ำหนักเท่ากัน ราคาเท่ากัน ก็จะทำให้จักรยานมีคุณสมบัติใกล้เคียงกัน

192 WH คือขนาดของแบตเตอร์รี่เล็กที่สุด ที่ใช้กันกับจักรยานไฟฟ้า โรงงานจักรยานไฟฟ้าส่วนใหญ่ของไทยจะเลือกใช้ที่ขนาดนี้ เพื่อให้ต้นทุนในการผลิตถูกที่สุด แต่สำหรับคนที่ใช้จักรยานเดินทางเป็นระยะทาง 40-50 กม eBikr ขอแนะนำแบตเตอร์รี่ขนาด 36 V 10 AH, หรือ 48 V 12AH หรือประมาณ 400WH เนืองจากว่าในการเดินทางทั่วไปจะใช้กำลังประมาณ 9-10 WH/km

 

ความหนาแน่นพลังงาน  

เป็นค่าที่ใช้วัดความความสามารถการจ่ายพลังงานตามระยะเวลาต่อน้ำหนักของแบตเตอร์รี่หนึ่งกิโลกรัม เช่น แบตเตอร์รี่แบบตะกั่วกรด มีขนาดเป็น 20-30 WH/kg, แบตเตอร์รี่แบบนิแคด มีขนาดเป็น 35-40 WH/kg, , แบตเตอร์รี่แบบ NiMH มีขนาดเป็น 50-60 WH/kg, , แบตเตอร์รี่แบบลิเทียมไออ่อน มีขนาดเป็น 110 WH/kg , แบตเตอร์รี่แบบลิเทียมโพลิเมอร์ มีขนาดเป็น 160 WH/kg จะเห็นได้ถ้าว่าแบตเตอร์รี่แบบลิเทียมโพลิเมอร์น้ำหนักที่เท่ากับแบตเตอร์รี่แบบตะกั่วกรดหนึ่งกิโลกรัมสามารถจ่ายพลังงานได้มากกว่าสามเท่า

 

ซีเรท C Rate

เป็นค่าที่บอกสมรรถนะทางด้านความจุของแบตเตอร์รี่เปรียบเทียบกับค่ากลาง เพื่ออธิบายถึงความจุที่มีค่าแตกต่างกัน เช่น ถ้ามีแบตเตอร์รี่ขนาด 8AH คำว่า 1 C คือ 8 AH, คำว่า 2 C คือ 16 AH, คำว่า 0.25 C คือ 2 AH เป็นต้น ค่า ซีเรทของแบตเตอร์รี่สูงๆยังเป็นการแสดงถึงความสามรถของแบตเตอร์รี่ที่สามารจ่ายกระแสออกมามากกว่าค่าปกติ แบตเตอร์รี่ชนิดนี้ก็จะเป็นแบตเตอร์รี่แบบพิเศษ

ตัวอย่างในการเลือกอื่นๆ เช่น ถ้าคุณเห็นแบตเตอร์รี่ขนาด 24V 4AH ในสภาวะปกติเป็น 1C แต่ในสเป็กอาจจะจ่ายกระแสสูงสุดถึง 2C ขอยกตัวอย่างจักรยานไฟฟ้าที่ใช้ไฟ 48V 4AH อาจกินกระแสมากหรือน้อยตามลักษณะการนำไปใช้งาน ในบางครั้งอาจจะกินกระแสมาก ในสภาวะปกติ อาจกินกระแสน้อย ในสภาวะปกติอาจใช้กระแส 1 C คือ 4 A แต่ในบางครั้งขึ้นเนินสูงหรือบรรทุกน้ำหนักมาก อาจกินกระแสถึง 10-20 A ถ้าแบตเตอร์รี่คุณภาพไม่ดี จะถูกดึงกระแสไฟฟ้าอย่างมาก แรงดันตกลงอย่างมาก และทำให้อายุของแบตเตอร์รี่เสื่อมอย่างรวดเร็ว

หมายเหตุ แบตเตอร์รี่ราคาถูก เช่นแบบ แบตเตอร์รี่แห้ง หรือ แบตเตอร์รี่แบบตะกั่วกรดส่วนใหญ่ไม่ได้ออกแบบมาให้จ่ายกระแสเกิน 1C

หัวใจของจักรยานไฟฟ้าคือแบตเตอร์รี่ คุณภาพของแบตเตอร์รี่จะช่วยให้คุณปั่นจักรยานไฟฟ้าได้อย่างสบายใจ ไม่ต้องหงุดหงิดกับการที่ไปไหนไกลๆ แล้วแบตเตอร์รี่หมด หรือจักรยานไฟฟ้าไม่มีกำลัง การเลือกแบตเตอร์รี่ที่มีคุณภาพดีจึงเป็นสิ่งที่สำคัญ เสป็คของแบตเตอร์รี่ แบบ LiFePo4 ของ eBikr รับรองการชาร์จได้มากกว่า 800 ครั้ง และสามารถใช้ได้ถึง 2000 ครั้งหากดูแลให้ดี โดยหมั่นชาร์จให้เต็มเสมอหลังการใช้งานจะสามารถใช้ได้หลายปี

 

©eBikr.com 2555 สงวนสิทธิ์สำหรับการศึกษาเท่านั้นห้ามนำไปเผยแพร่เชิงการค้าโดยไม่ได้รับอนุญาต